Het concertprogramma Sprezzanti Rime vertegenwoordigt een kruispunt in het artistieke onderzoek van Le Vecchie Musiche, dat in augustus 2023 haar eerste vijfjarig bestaan vierde. 

Sommige thema’s, muziek en personages die kenmerkend waren voor projecten als L’Amorosa Filosofia, Le Donne Antique en de Madrigali Ariosi doken geleidelijk weer op in een homogene manier tijdens het lange onderzoeksproces, dat bijna twee jaar duurde en leidde tot de realisatie van Sprezzanti Rime. 

Het thema van vrouwelijkheid, dat ons ensemble zo na aan het hart ligt, speelt opnieuw een centrale rol: de lotgevallen van vrouwelijke dichters uit het Italië van de 16e eeuw worden verteld aan de hand van hun sonnetten, octaven en terze rime, op muziek gezet door hedendaagse kunstenaars.

Grote vrouwen uit de zestiende eeuw, zoals Vittoria Colonna (1492-1547), Gaspara Stampa (1523-1554), Laura Terracina (1519-c. 1577) en Tarquinia Molza, de absolute hoofdpersoon van ons project L’Amorosa Filosofia, zullen ons met hun kunst en gevoeligheid vergezellen in een denkbeeldige querelle des sexes: een retorische strijd tussen vrouwen en mannen in de zestiende eeuw.

Het bijzondere perspectief van deze vrouwelijke dichters geeft ons een completer beeld van hun wereld, die maar al te vaak werd gedomineerd door een door en door mannelijke maatschappij die wapens, eer en mannelijkheid voorop stelde, deugden die emblematisch werden geprojecteerd in de figuur van de huurling-kapitein en virtuoze zanger Giulio Cesare Brancaccio (1515-1586).

Een wereldbeeld waarin mannen en vrouwen in harmonie en wederzijds respect leven, wordt bepleit door geleerden zoals Francesco Patrizi, Alessandro Piccolomini, Lucrezia Marinella en Ludovico Ariosto. 

In hun teksten, die als proto-feministisch kunnen worden beschouwd, wordt de Machistische visie, die vrouwen als minderwaardig aan mannen beschouwt, verlaten ten gunste van een model waarin de twee seksen elkaar aanvullen en eutrapelia bereiken, dat wil zeggen het evenwicht van tegengestelden dat wordt beschreven in de utopische werelden van Thomas Campanella’s La Città del Sole en Margaret Cavendish’s The Blazing World. 

We hebben ervoor gekozen om de namen van de componisten die deze “sprezzanti” verzen op muziek hebben gezet niet openbaar te maken. De reden voor deze keuze is tweeledig: de eerste is om de bijdrage van de dichter aan het madrigaalgenre te versterken, door te bevestigen dat het niets meer is dan een auditieve representatie van de collectieve declamatie van een tekst.

De tweede reden, veel verraderlijker voor de luisteraar, is dat een van de madrigalen een vervalsing is die speciaal voor dit concert is gecomponeerd. Kun je het herkennen en de artistieke waarde ervan waarderen, ongeacht zijn “authenticiteit”?